ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ «ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ»

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

«ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ»

                        

ΔΗΛΑΔΗ  ΒΙΒΛΙΟ ΨΎΧΩΦΕΛΕΣΤΑΤΟ  ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ

   Σύντομη διδασκαλία πρός τόν Πνευματικό πώς νά έξομολογή μέ βοηθό τούς Κανόνες τού άγίου Ίωάννου τού Νηστευτού έξηγημένους μέ άκρίβεια, γλαφυρή συμβουλή πρός τόν μετανοούντα πώς νά έξομολογήται, όπως πρέπει καί λόγο ψυχωφελή περί μετάνοιας.

 

 Άπόδοσις στην Νεοελληνική ύπό      

 Βενεδίκτου Ίερομονάχου Αγιορείτου (2η,Έκδοσις)

                              

  Έκδοσις   Συνοδία Σπυρίδωνος Ίερομονάχου Ιερά Καλύβη 

«'Άγ. Σπυρίδων Α» Νέα Σκητη Άγ. Όρους 2013

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

    Μετά άπό ώρισμένες έκδόσεις των έργων τού άγιου Νικοδήμου τού Αγιορείτου στήν Νεοελληνική καί τήν άμεση άποδοχή τού έργου, προβαίνουμε, μέ τήν χάρι τού Θεού καί κατόπιν παρακλήσεως έν Χριστώ άδελφών, στήν έκδοσι τού Έξομολογηταρίου μέ άπόδοσι στήν Νεοελληνική.

    Καί αύτό, διότι μετά τήν έπιβολή πρό τινων έτών τής Νεοελληνικής καί δή τού μονοτονικού συστήματος στήν χώρα μας, οί νεώτεροι άδυνατούν νά κατανοήσουν τά ώραιότατα κείμενα τών Πατέρων τής Έκλησίας μας.

    Γι’ αύτό τόν σκοπό έκδώσαμε τά όσα έργα τού Αγίου Νικοδήμου έχουν έκδοθή άπό τήν ταπεινή Συνοδία μας μέ κύριο σκοπό τήν ώφέλεια τού Ορθοδόξου Χριστιανικού πληρώματος.

                          * * *

    Μετά τήν περάτωσι τής έργασίας του στά συγγράμματα τού Αγίου Συμεών τού Νέου Θεολόγου, ό Άγιος Νικόδημος, άσχολήθηκε μέ τήν σύνταξι «Έξομολογηταρίου», εντελώς άγνώστου μέχρι τότε στήν Εκκλησία. Στό βιβλίο αύτό ό Άγιος Νικόδημος άποδείχθηκε μέγας ψυχολόγος, δεινός έρμηνευτής τών ’Επιτιμίων τών Ιερών Κανόνων, πατρικώτατος κήρυκας τής μετάνοιας, ποταμός στίς γνώσεις περί έπιτιμίων καί κανόνων, ’Ιατρός Μοναζόντων, Λαϊκών, Ιερωμένων, έμπειρότατος, προσφφόμεανος ώς άδελφός, ώς πατέρας, ώς υιός, συζητώντας μέ μτγάλη πειστικότητα καί έπιχαρηματολογία μέ τόν Πνευματικό ή τόν μετανοούντα. Είναι τόσο γλυκύς καί κατανυκτικός στήν άνάπτυξι τού Μυστηρίου πφί μετανοίας καί έξομολογήσεως, ώστε καί τούς άδιάφορους νά διεγείρη πρός μετάνοια.

  

 

 Ή καρποφορία τού «Έξομολογηταρίου» ύπήρξε πάρα πολύ άποτελεσματική. Όπως άναφέρει ό βιογράφος του Εύθύμιος «Όλοι οί πληγωμένοι άπό τίς άμαρτίες άφηναν τούς Αρχιερείς καί Πνευματικούς καί έτρεχαν στόν ρακενδύτη Νικόδημο, γιά νά βρούν τήν θεραπεία τους καί παραμυθία τών θλίψεών τους· όχι μόνον άπό τά Μοναστήρια καί τίς Σκήτες καί τά Κελλιά, άλλά καί πολλοί χριστιανοί έρχονταν άπό διάφορα μέρη γιά νά δούν καί παρηγορηθούν στίς θλίψεις τους άπό τόν Νικόδημο...».

    Ή συναναστροφή του μέ πλήθη άμαρτωλών όλων τών τάξεων άνέδειξε τόν Όσιο πνευματικό καθοδηγητή καί ιατρό μοναδικό. Πόσο έμπειρος ήταν! Γνώριζε, μέ τήν χάρι τού Θεού, όλες τίς λεπτομέρειες τής άμαρτίας, όπως καί οί Άγιοι Πατέρες. Προλάμβανε τά μεγάλα μέ τήν θεραπεία τών κινήσεων τής άμαρτίας, άνέλυε τά αίτια, ευρισκε τίς πηγές τών παθών. Είναι ένας μοναδικός λαϊκός Πνευματικός Έξομολόγος. Είναι ενήμερος σέ όλα τά είδη καί τούς τρόπους θεραπείας. Φιλάνθρωπος, αύστηρός, έπιεικής, πότε συγχωρεί, πότε δεσμεύει, πάντα μέ άγάπη καί μέ διάκρισι. Συνεδύαζε τόν Πνευματικό πατέρα μέ τόν νομομαθή τής ’Εκκλησίας, συνέπλεκε τήν άγάπη μέ τήν τέχνη. "Εχει έτοιμα στόν νού του ρητά άγιογραφικά καί Πατερικά, κατάλληλα γιά κάθε περίστασι. Οί ύποσημειώσεις του άποτελούν τό μισό βιβλίο. ’Εδώ βρίσκεται τό πέλαγος τών Κανονικών του γνώσεων. Έχει ύπ’ όψι του όλους τούς Ερμηνευτές. Τίποτε δέν τού διαφεύγει. Συνέχεια παραπέμπει στούς Ιερούς Κανόνας, ώστε μέ τό κύρος τους νά πείση τούς Πιστούς.

  

 Τό «Έξομολογητάριον» άποτελεί συλλογή τών 38 Κανόνων τού Αγίου Ίωάννου τού Νηστευτού καί τών 17 ’Επιτιμίων του, τά όποια βρίσκονταν στις Βιβλιοθήκες τών Ιερών Μονών. Τούς Κανόνες αύτούς ερμηνεύει. Περιλαμβάνει Πρόλογο, όπου καθορίζει τά καθήκοντα τών Πνευματικών καί ύποδεικνύει τούς κόπους, τούς όποίους οφείλουν νά καταβάλουν γιά τήν διάσωσι τών λογικών προβάτων. «Διά νά συμβοηθήσωμεν», λέει, «εις τόν μέγαν τούτον κόπον τών Πνευματικών, έπεμελήθημεν νά συνάξωμεν άπό διαφόρους Πατέρας τήν παρούσαν Βίβλον». Καί στρεφόμενος πρός τούς Πνευματικούς γράφει: «Δεχθήτε, λοιπόν, ώ Σεβασμιώτατοι Πνευματικοί, μετά πατρικής εύμενείας τό μικρόν τούτο Βιβλιάριον καί, άναγινώσκοντες καί βοηθούμενοι, μή παύσητε άπό τού νά δέησθε τού Θεού ύπέρ τών άμαρτωλών ψυχών έκείνων, όπου έκοπίασαν εις τούτο....Έρρωσθε».

    Ακολουθεί μεγάλης έκτάσεως διδασκαλία πρός τόν Πνευματικό γιά τά προσόντα, πού πρέπει νά έχη καί τίς άρετές. Αναπτύσσει τήν έξέτασι τού μετανοούντος μέ βάσι τίς δέκα έντολές. 'Υποδεικνύει στόν Πνευματικό, πώς νά έξετάζη τίς περιστάσεις τής τελέσεως τής άμαρτίας, τό ποιος άμάρτησε, σέ τί, γιατί, πού, πώς, πότε, πόσες φορές, ποιά ήταν ή πνευματική του κατάστασις καί ποιά ήταν ή συμπεριφορά του μετά τήν άμαρτία. Στήν συνέχεια εισέρχεται στά έσώτερα, στό έσωτερικό θέατρο τών λογισμών τού έξομολογούμενου, όπου διδάσκει τί είναι οί λογισμοί, τά είδη τους, τήν προέλευσί τους, τόν τρόπο θεραπείας τους.

    Μισούσε πάρα πολύ τήν άμαρτία, όπως φαίνεται μέσα στό παρόν βιβλίο. Σέ όλο του τό «Έξομολογητάριον» ή άγωνία του είναι νά πείση τόν χριστιανό νά μισήση τήν ά μαρτία, άλλοτε μέ τόν φόβο τής κολάσεως καί άλλοτε μέ τήν έπαγγελία τών άγαθών στήν αιωνιότητα..

    Τί ήταν ή άμαρτία γιά τόν 'Άγιο, μάς τό λέει στό «Έξομολογητάριον»: «... Όσο άπειρες είναι οί τελειότητες καί τά ιδιώματα τού Θεού καί όσα είναι τά χαρίσματα, τά φυσικά, τά ύπερφυσικά, τά κοινά, τά μερικά, τά κρυφά, τά φανερά, τά όποια έχάρισεν ό Θεός εις εσένα τόν άνθρωπον, τόσον άπειρος είναι ή κακία τής άμαρτίας σου άνθρωπε, ή όποια καταφρονεί καί ένυβρίζει ταΰτα πάντα... Έλεγε μία παρθένος, ότι άν καθ’ ϋπόθεσιν ήτο έμπροσθεν της ένα πέλαγος άπό φωτίαν καί είς τόν λιμένα τούτου νά έστέκετο μία άμαρτία θανάσιμος, έπροτίμα καλλίτερα νά πέση αύτή είς έκείνο τό πύρινον πέλαγος, παρά νά πέση είς τάς χείρας τής άμαρτίας... Όπως καί ή Μαγδαληνή Μαρία, όταν ήκουε μόνον τό όνομα τής θανάσιμου άμαρτίας, έτρεμεν όλη άπό κεφαλής έως ποδών καί έπιπτε κατά γής ώς άποθαμένη, ήτις καί έλεγεν, ότι δέν ήδυνήθη ποτέ νά καταλάβη, πώς άποτολμά ό άνθρωπος νά άμαρτήση θανασίμως».

    Στήν μεταγλώττισι τού κειμένου προσπαθήσαμε νά μήν κάνουμε έπεμβάσεις, έκτος άπό ώρισμένες περιπτώσεις, όπου κρίθηκε άναγκαΐο.

    Μέ τήν παρούσα μορφή τής Νεοελληνικής άποδόσεως τού έργου αύτού έλπίζουμε, ότι θά γίνη ένα έγκόλπιο πνευματικό γιά κάθε Πνευματικό  Έξομολόγο, άλλά καί γιά κάθε πιστό, πού έπιθυμεί τήν σωτηρία τής άθάνατης ψυχής του.

    Βενέδικτος Ιερομόναχος

    Ιερά Νέα Σκήτη Άγ. Όρους, Φεβρουάριος 2013

            

 

«ΤΟΙΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩι     ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙΣ ΠΑΤΡΑΣΙ        ΤΗΝ ΥΙΚΗΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΙΝ».

   

 "Οσο είναι μεγάλη ή άξια τών Πνευματικών, τόσο χρειάζεται καί μεγάλο κόπο, γιά νά ένεργήται άπό αύτούς μέ ώφέλεια καί καρπό.

    Αύτοί, ναί, έλαβαν διαδοχικά άπό τούς ιερούς καί πνευματοφόρους Αποστόλους τήν έξουσία τού δεσμείν καί λύειν τών άνθρώπων τίς άμαρτίες, σύμφωνα μέ τήν άπόφασι τού Κυρίου· «Άν τινων άφήτε τάς άμαρτίας, άφίενται αύτοΐς· άν τινων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ίωάν. 20,23)· τό όποίο είναι γνώρισμα μόνο τού Θεού. Διότι λέει

«Τίς δύναται άφιέναι άμαρτίας, εί μή είς ό Θεός;» (Μάρκ. 2,7)· άλλά πρέπει νά κοπιάσουν καί αύτοί, γιά νά μάθουν ποιές άμαρτίες πρέπει νά λύνουν καί ποιές νά δένουν, όπως είπε πρός τόν Κλή μέντα ό Κορυφαίος Πέτρος· «Θά δέσης, όσα πρέπει νά δεθούν καί θά λύσης έκείνα, πού πρέπει νά λυθούν». Αύτοί, άφού γίνονται μεσίτες μεταξύ Θεού καί άνθρώπων, καταλλάττουν, δηλαδή συμφιλιώνουν τούς άνθρώπους μέ τόν Θεό, άλλά πρέπει αύτοί καί μέ άκρίβεια νά γνωρίζουν τόν λογαριασμό καί τήν επιστήμη τής παρόμοιας συμφιλιώσεως, όπως είπε ό μακάριος Παύλος 

«Ό Θεός ήταν αύτός, πού στό πρόσωπο τού Χριστού συμφιλίωσε τόν κόσμο μαζί του ... καί άνέθεσε σέ έμάς νά άναγγείλουμε τό γεγονός τής συμφιλιώσεως» (Β' Κορινθ. 5,19). Αύτοί είναι οί ιατροί έκείνοι καί ξενοδόχοι, τούς όποίους τοποθέτησε ό Κύριος, σύμφωνα μέ τήν παραβολή τού Εύαγγελίου, στό ξενοδοχείο τής ’Εκκλησίας, γιά νά φροντίζουν τούς άσθενείς, δηλαδή τούς άμαρτωλούς έκείνους, πού πληγώνονται άπό τούς νοητούς ληστές δαίμονες. Άλλά πρέπει καί νά γνωρίζουν ποιές πληγές πρέπει νά καίνε, ποιές νά κόβουν καί σέ ποιές νά τοποθετούν έμπλαστρα καί σέ ποιές νά χύνουν τό κρασί καί τήν αύστηρότητα καί σέ ποιούς νά χρησιμοποιούν τό λάδι καί τήν πραότητα.

     Πράγματι, στούς Πνευματικούς δόθηκε τό χάρισμα νά είναι κριτές, κρίνοντας τόν χριστώνυμο λαό τού Κυρίου· άλλά σ’ αύτούς δόθηκε καί τό νά έξετάζουν μέ μεγάλη έπιμέλεια, γιά νά βρίσκουν τήν άλήθεια καί τό δίκαιο, πού είναι κρυμμένες στίς παρόμοιες κρίσεις, γιά νά μή τύχη καί κάνουν άδικη κρίσι γιά φιλοπροσωπία ή άγνοια ή κάποιο άλλο πάθος καί γιά νά έκπληρώνεται σ’ αύτούς έκέϊνο, πού είπε ό θείος Παϋλος· «Ό πνευματικός όλα τά καταλαβαίνει, αύτόν όμως άπό έκείνους πού δέν έχουν τό Πνεΰμα, κανένας δέν τόν καταλαβαίνα» (Α Κορινθ. 2,15).

     Σ’ αύτούς δόθηκε: τό νά είναι  όμοιοι μέ τούς κυνηγούς, όπως πολύ σωστά τούς όνομάζα ό Προφήτης Ιερεμίας· «Καί μετά άπό αύτά θά σταλώ τούς κυνηγούς καί θά τούς κυνηγήσουν... άκόμη καί άπό τίς σχισμές τών βράχων» (Ίερ. 16,16)· καί μέ τούς ίερέΐς τού παλαιού νόμου, πού καθάριζαν τούς λεπρούς· «Πηγαίνετε καί δείξτε τούς έαυτούς σας στούς Ιερείς» (Λουκ. 17,14)· άλλά σ’ αύτούς δόθηκε νά ξέρουν καί χιλιάδες τέχνες καί νά κάνουν κόπους μεγάλους, γιά νά μπορέσουν νά κυνηγήσουν μέσα άπό τά δάση καί τούς λόγγους τής άμαρτίας τούς δυστυχείς άμαρτωλούς καί νά προσέχουν πολύ, γιά νά διακρίνουν ποιά λέπρα, δηλαδή άμαρτία,  θανάσιμη καί ποιά συγγνωστή, ποιά μερική καί ποιά καθόλου, ποιά είναι  στήν έπκράναα καί ποιά ριζωμένη στό βάθος.

 Καί, γιά νά μιλήσω μέ συντομία, οί Πνευματικοί ώρίσθηκαν ποιμένες καί βοσκοί έπάνω στά λογικά πρόβατα τού Χριστού άλλ’ είναι άνόγκη καί νά χύνουν πολλούς ίδρωτες, άνεβαίνοντας στά όρη, κατεβαίνοντας στά λαγκάδια, τρέχοντας καί ζητώντας έδώ καί έκεί, γιά νά βρούν τό πλανεμένο πρόβατο, τόν άμαρτωλό, πού είναι θηριάλωτος άπό τόν διάβολο, καί βρίσκοντάς το νά τό σηκώνουν στόν ώμο τους καί νά τό προσφέρουν σωσμένο στόν άρχιποίμενα Χριστό, ώς δώρο πολύτιμο, σύμφωνα μέ τό «Όλοι, όσοι είναι γύρω του, θά τού προσφέρουν δώρα» (Ψαλμ. 75,12).

    Γι’ αύτό καί έμείς, γιά νά συμβοηθήσουμε σ’ αύτόν τόν μεγάλο κόπο τών Πνευματικών, φροντίσαμε νά συγκεντρώσουμε άπό διαφόρους Διδασκάλους τήν παρούσα σύντομη, άλλά συγχρόνως καί πρακτική Διδασκαλία, καί διά μέσου αύτής νά εύκολύνουμε οπωσδήποτε τήν δυσκολία, πού αύτοί δοκιμάζουν στό έργο τού πνευματικού τους έπαγγέλματος, άφού προσθέσαμε καί τούς Κανόνες τού Αγίου Ίωάννου τού Νηστευτού, έξηγημένους μέ άκρίβεια καί μερικά άλλα, γιά νά κανονίζουν σύμφωνα μέ αύτούς τούς μετανοούντες.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Πρώτη αποκλειστική δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο σε μετάφραση και απόδοση του Πρώτυπου Κειμένου στην Νεολληνικήν

Η ηλεκτρονική επεξεργασία , ψηφοποίηση ( σκανάρισμα - scan ) και μορφοποίηση κειμένου έγινε απο τον Νικόλαο Βαιλείου Β. για το Ιστολόγιο

ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση σε Φιλικά Πνευματικά Ορθόδοξα Ιστολόγια με πηγή αναφοράς το Ιστολόγιο μας